Kształtowanie, wady stopy u dziecka

Stopa jako zasadniczy punkt podparcia wpływa na całą postawę i od stopnia jej wydolności zależą w dużej mierze możliwości  ruchowe człowieka. Budowa stopy dostosowana jest do lokomocji, uwarunkowana jest jej funkcją: podporową, nośną oraz amortyzatora wstrząsów. 

Anatomia czynnościowa dzieli stopę na trzy odcinki: tylny, środkowy, przedni. Kości i stawy wzmocnione więzadłami stanowią bierną część aparatu lokomocyjnego stopy. Część czynną stanowi układ mięśniowy. Architekturę zewnętrzną tworzy system łuków podłużnych i poprzecznych. Powstałe między tymi łukami sklepienia warunkują sprężystość i elastyczność stopy, amortyzują wstrząsy i urazy. 

Przyczyną nabytych wad stóp mogą być przeciążenia stóp, dźwiganie dużych ciężarów, nadmierna waga ciała, osłabienie układu mięśniowo-więzadłowego, noszenie nieprawidłowego obuwia. Do często spotykanych wad stóp należą: stopa koślawa, końska, końsko szpotawa, szpotawa, wydrążona, płaska, piętowa, palce młoteczkowate, paluch koślawy, sztywny, zgięty, ostroga piętowa. Najczęściej spotykaną wadą stóp jest płaskostopie. Główną przyczyną płaskostopia jest niewydolność mięśniowa, głównie mięśni piszczelowych, strzałkowych, zginaczy palców i palucha. Do innych przyczyn można zaliczyć: przeciążenie stóp, niewłaściwe obuwie, siedzący tryb życia, zaburzenia krążenia, otyłość, nawykowe złe ustawienie stóp. 

Od niemowlęctwa stopa przechodzi różne przemiany przygotowujące ją do życia w staniu i chodzeniu. Stopy noworodka podeszwami obrócone są do siebie. Największe tempo wzrostu stopy jest w wieku do 3 lat. W wieku 3-6 lat stopa wzrasta wolniej w porównaniu do innych części kończyn dolnych. Stopa małego dziecka ma obfitą podściółkę tłuszczową. W momencie rozpoczęcia chodzenia stopy płaskie są zjawiskiem fizjologicznym. Dla lepszego utrzymania równowagi dziecko obciąża kończyny dolne w rozkroku, zwiększając płaszczyznę podparcia. Około 3-4 roku kształtuje się wydrążenie stopy. W wieku 4-5 lat stopa osiąga dwukrotnie większą długość niż w momencie urodzenia, szerokość podwaja się około 6-7 roku. U sześciolatka obserwuję się wyrażnie wykształcone wydrążenie stopy, świadczące o istnieniu łuku poprzecznego i podłużnego. Do ósmego roku życia szybko zwiększa się wskaźnik szerokości stopy, co związane jest z polepszeniem jej wysklepienia. Po ósmym roku życia następuje obniżenie wysklepienia, po skoku pokwitaniowym ponownie stopa podwyższa się. Proces kształtowania stopy trwa do około siódmego roku życia. Po siódmym roku życia stopa powinna być prawidłowo ukształtowana.